Jak rozmawiać z nastolatkiem? Praktyczny przewodnik dla rodziców i opiekunów


1. Jak reagować na złe zachowanie nastolatków? Wyrozumiałość i empatia na pierwszym miejscu

Złe dni zdarzają się każdemu – nawet dorosłym! Pamiętam, jak w pewien dzień byłam totalnie przytłoczona szkołą, domowymi obowiązkami, problemami w relacjach z przyjaciółmi. Przyszłam wtedy do domu w fatalnym nastroju, na co mama odpowiedziała pytaniem: „Co ci znowu jest?”. Myślę, że nie był to jej najlepszy sposób na nawiązanie rozmowy. Tego typu pytania powodują, że czujemy się oceniani, a nie rozumiani. W książkach takich jak „Szukając Alaski” Johna Greena bohaterowie pokazują, że złe dni to normalna część dorastania i każdy z nas może przez nie przechodzić.

Zamiast reagować natychmiastowym ocenianiem, spróbujcie spojrzeć na sytuację z empatią. Zamiast „Dlaczego się tak zachowujesz?”, lepiej zapytać: „Widzę, że masz dziś kiepski dzień. Chcesz o tym pogadać?” – takie podejście może pomóc przełamać dystans i otworzyć przestrzeń na rozmowę.


2. Czego nie mówić do nastolatka? Słowa, które mogą tylko zaszkodzić

Słowa mają ogromną moc, zwłaszcza gdy są wypowiedziane przez rodziców. W filmach takich jak „Lady Bird” obserwujemy, jak nieporozumienia między matką a córką wynikają z nieprzemyślanych słów. Pamiętam, że kiedyś rodzice powiedzieli mi coś w stylu: „Nie masz żadnych prawdziwych problemów”. Chociaż może wydawało im się, że próbują mnie uspokoić, sprawiło to, że poczułam się niezrozumiana. Dla nas, nastolatków, nawet „mniejsze” problemy mogą być niezwykle stresujące – egzamin, kłótnia z przyjacielem, zmiany w naszym ciele.

Zamiast tego spróbujcie mówić rzeczy, które okażą zrozumienie. Zamiast „To nie jest ważne” powiedzcie: „Rozumiem, że to dla Ciebie trudne. Jak mogę pomóc?”. W ten sposób pokażecie, że nasze uczucia są dla Was istotne, co buduje wzajemne zaufanie.


3. Jak budować dobre relacje z nastolatkiem? Postaw na szczere rozmowy

Budowanie dobrej relacji z nastolatkiem nie polega tylko na ustalaniu reguł. Chodzi też o to, by pokazać, że jesteśmy ważni i interesujący jako osoby. Moja przyjaciółka Maja zawsze mówi, że lubi rozmawiać z mamą, bo ta słucha jej opowieści o szkole, przyjaciołach, czy nawet planach na przyszłość bez przerywania i doradzania. Takie „przebywanie obok” bez nacisku pomaga nam poczuć, że jesteśmy rozumiani.

Dlatego, kiedy rozmawiacie z nastolatkiem, postarajcie się słuchać uważnie i dajcie mu przestrzeń. Unikajcie przerywania, krytykowania czy dawania natychmiastowych rad. Takie podejście sprawia, że łatwiej nam otworzyć się na dalszą rozmowę.


4. Jak rozmawiać o trudnościach i emocjach z młodzieżą? Cierpliwość jest kluczem

Nie każdy nastolatek potrafi od razu mówić o swoich uczuciach – czasem potrzebujemy czasu, aby zrozumieć, co dzieje się w naszej głowie. Sama mam dni, kiedy wolę najpierw przemyśleć sprawy w samotności, zanim się nimi podzielę. Jeśli więc widzicie, że Wasze dziecko jest zamknięte, spróbujcie dać mu trochę przestrzeni. Warto wspomnieć, że zawsze jesteście dostępni do rozmowy i że zrozumiecie, kiedy będzie gotowy się otworzyć.

Przykład z filmu „Juno” jest idealny. Bohaterka w końcu otwiera się przed rodzicami, ponieważ oni nie zmuszają jej do rozmowy, tylko okazują wsparcie. Takie zachowanie naprawdę wiele daje, bo jako nastolatkowie potrzebujemy wsparcia, a nie presji. Jest to dobry film aby pokazać Ci jak rozmawiać z nastolatkiem.


5. Co jest ważne dla nastolatków? Zrozumienie, że nasze uczucia są autentyczne

Dla wielu dorosłych uczucia nastolatków mogą wydawać się „przejściowe” albo „mniej ważne” – a dla nas są całym światem! Często słyszymy, że „to tylko wiek dorastania”, ale warto zrozumieć, że nasze przeżycia, lęki i radości są prawdziwe i znaczące.

Dla mnie jednym z ważniejszych momentów była rozmowa z nauczycielką, która nie oceniałaby mnie, gdy płakałam po niezdanym teście, tylko powiedziała: „Wiem, że to teraz ważne dla ciebie. Zobaczysz, że dasz radę.” Te słowa miały dla mnie ogromne znaczenie, bo poczułam, że ktoś dostrzega, że mój smutek jest autentyczny.


6. Jak radzić sobie z upartym dzieckiem? Zrozumieć przyczynę uporu

U nas, nastolatków, upór to czasem wynik próby budowania niezależności. Każdy z nas ma potrzebę decydowania o sobie, sprawdzania, gdzie są nasze granice i na ile możemy sami podejmować decyzje. Jeśli dziecko bywa uparte, może warto zastanowić się, co chce przez to wyrazić.

Moja mama miała świetny sposób na radzenie sobie z moim uporem – zawsze pytała: „Dlaczego tak ci na tym zależy?”. Dawała mi wtedy przestrzeń do wyjaśnienia mojego punktu widzenia i okazywała, że naprawdę chce zrozumieć, skąd bierze się mój upór. Taka postawa ułatwia nam otwarcie się i poczucie, że możemy mówić o swoich pragnieniach.


Jak rozmawiać z nastolatkiem?

7. Kiedy kończy się bunt nastolatków? Jak rozmawiać z nastolatkiem w fazie buntu?

Bunt jest naturalnym etapem, w którym próbujemy definiować siebie na nowo. To nie oznacza, że każdy nastolatek musi przechodzić przez okres burzliwego buntu, ale dla wielu jest to czas odkrywania, kim jesteśmy, co jest dla nas ważne i jakie wartości wyznajemy. Bunt nie jest jedynie chwilowym kaprysem – to sposób, by wyznaczać swoje granice i poznawać siebie.

Dla dorosłych może to być trudny moment, ale warto pamiętać, że ten etap kończy się wtedy, kiedy poczujemy, że mamy prawo do własnej tożsamości. Jeśli jesteście wyrozumiali i wspierający, możemy przejść przez ten okres szybciej i bez większych zgrzytów.


8. Jak porozumieć się z nastolatkiem? Postawcie na zaufanie i szczerość

Szczerość i zaufanie to podstawa każdej relacji, zwłaszcza z nastolatkiem. Jeśli jako rodzice czy opiekunowie pokazujecie nam, że jesteście otwarci i gotowi słuchać, to chętniej z Wami porozmawiamy. Czasem wystarczy prosty gest, jak wspólne wyjście na spacer lub miły wieczór przy ulubionym filmie, żeby przełamać lody.

Dzięki takim chwilom wiem, że mogę porozmawiać z moją mamą na każdy temat, ponieważ nie ocenia mnie z góry i daje mi przestrzeń. Relacje buduje się małymi krokami, ale z czasem każdy z tych kroków procentuje.


Każdy nastolatek jest inny, ale jedno jest pewne – wsparcie, szczerość i cierpliwość są podstawą dobrej relacji. Mam nadzieję, że te historie i porady będą pomocne. Jesteśmy w drodze ku dorosłości i docenimy każdą osobę, która będzie nam towarzyszyć z troską i zrozumieniem. A jeśli dalej nie wiesz jak rozmawiać z nastolatkiem, może warto zasięgnąć porady psychologa? Może to uchronić przed poważnymi błędami w Waszej relacji.

– Irena

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *